Neden aydınlatılmış onam almak zorundayız?
Kişinin kendi geleceğini belirleme hakkı çerçevesinde, anayasamız ve uluslararası
sözleşmeler başta olmak üzere birçok yasal mevzuat tıbbi müdahaleler konusunda kişileri aydınlattıktan sonra onam alınmasını şart koyulmuştur.
Bu sebeple hekimler aydınlatılmış onam almak zorundadır.
Aydınlatma ve onam / rıza aynı şey midir, farkları nelerdir?
Hayır. Onam hastanın onu tedavi etmemize izin vermesi anlamına gelir ve muayene masasına bilinci açık olarak oturan kolunu,
vücudunun bir parçasını ya da ağzını açarak işlem yapılmasına izin veren hastanın pratik olarak rıza/onamını vermiş sayılır. Ancak Aydınlatma tamamen
farklı bir konu olup; hastanın hastalığı hakkında, yapılacak işlem hakkında, alternatif tedavi olasılıkları hakkında, yapılacak işlemin
olası komplikasyonları ve gerekirse tedavi imkanları hakkında ve bu işleme rıza gösterip göstermemesi izninin tamamen kendisine ait olduğu
konularında bilgilendirilmesi, kafasına takılan soruların yanıtlanması ve bu koşullar altında yapılacak işleme rıza göstermesi anlamına gelir.
Özet olarak aydınlatma, rızanın geçerli olmasının temel koşuludur; aydınlatma, rızanın olmazsa olmaz bir parçasıdır. Aydınlatma olmadan alınan onam/rıza geçersizdir.
Hastayı veya yasal temsilcisini aydınlatmazsak ne olur?
Aydınlatma yapılmadığında hasta ya da yasal temsilcisinin tıbbi müdahaleye verdiği
rıza/onam geçersiz olur ve hekim cezai ya da hukuki sorumluluk altına girer.
Aydınlatma mutlaka yazılı ve ıslak imza ile olmak zorunda mıdır?
Hayır, hem uluslararası insan hakları ve biotıp sözleşmesine göre hem de yargıtay’ın son dönemde verdiği
içtihat kararına göre, büyük ameliyatlar dışında aydınlatmanın yazılı ve ıslak imzalı olması gerekmez.
Aydınlatma sözel, dijital ve görsel olarak çeşitli şekillerde yapılabilir.
Önemli olan kriter yapılan aydınlatmanın içeriğinin usule uygun olması ve aydınlatma yapıldığına dair kanıtların sunulabilmesidir.
Aşılar için aydınlatılmış onam almak zorunda mıyız?
Evet, hekimler yapacakları aşılar için, hastalarını veya kanuni vasilerini, yapacakları aşılar
ile ilgili olarak, hasta hakları yönetmeliğine uygun bir şekilde aydınlatmak ve onam almak ayrıca bu onamları güvenli bir
şekilde saklamak ve gerektiğinde bunu kanıtlamakla yükümlüdürler. Ayrıca aileler aşırı yaptırmak istemediklerinde,
hekim bunu yaptırmamanın riskleri konusunda da aileyi aydınlattığını ispat etmekle yükümlüdür.
MediOnam platformu kullanılarak alınan aydınlatılmış onam formları hukuka uygun mudur?
Evet, MediOnam platformunda bulunan aydınlatılmış onam formları
HHDD tarafından uzman avukatlarca başta Hasta Hakları Yönetmeliği olmak üzere birçok mevzuata uygun olarak hazırlanmıştır ve aydınlatma yöntemi onaylanmıştır.
